Αιμοδοσία στη Νοσηλευτική

Γενικά

• Κωδικός: 278-190308
• Εξάμηνο: 3ο
• Επίπεδο Σπουδών: Προπτυχιακό
• Τύπος μαθήματος: Ειδικού υποβάθρου
• Γλώσσα διδασκαλίας και εξετάσεων: Ελληνικά
• Μέθοδοι Διδασκαλίας (Ώρες/εβδ.): Θεωρία (2)
• Μονάδες ECTS: 2
• Σελίδα μαθήματος: https://moodle.teithe.gr/course/index.php?categoryid=196
• Διδάσκοντες: Κουκουρίκος Κωνσταντίνος
• Πρόγραμμα Μαθημάτων:
  • Τε 08:00 - 10:00: Αίθουσα 1

Περιεχόμενα μαθήματος

• Γενικές αρχές αιμοδοσίας, οργάνωση Αιμοδοσίας.  (χώροι – εξοπλισμός –στελέχωση).
• Αίμα – συστατικά αίματος (έμμορφα στοιχεία, πλάσμα).
• Ανοσοαιματολογία – ομάδες αίματος (ερυθροκυτταρική μεμβράνη – αντιγόνα).
• Σύστημα ΑΒΟ –Rhesus – άλλα αντιγονικά συστήματα (π.χ kell).
• Άμεση και έμμεση δοκιμασία κατά Coombs, δοκιμασία διασταύρωσης (δελτίο αίτησης αίματος, δείγματα, ομάδες αίματος και επιλογή ασκού), ιστοσυμβατότητα HLA.
• Επιλογή αιμοδότη, προσέλκυση και διατήρηση εθελοντών αιμοδοτών. (Επιλογή αιμοδοτών, εργαστηριακός έλεγχος πριν την αιμοδοσία, ιστορικό αιμοδότη, αποκλεισμός αιμοδότη (μόνιμος, προσωρινός), κατηγορίες αιμοδοτών (εθελοντής, συγγενικού περιβάλλοντος, αυτόλογος), τρόποι προσέλκυσης και διατήρησης εθελοντών αιμοδοτών).
• Αιμοληψία για Αιμοδοσία. Τεχνική αιμοληψίας. Φλεβοπαρακέντηση. Αντιδράσεις και άμεσες ενέργειες. Ενέργειες πριν, κατά και μετά την αιμοληψία, αντισηψία, σήμανση ασκού, συνοδά σωληνάρια, χειρισμός ασκών πριν, κατά και μετά τη λήψη, κινητά συνεργεία αιμοληψίας, επιπλοκές αιμοληψίας (τοπικές, γενικευμένες), πρόληψη και αντιμετώπιση άμεσων παρενεργειών. Αιμαφαίρεση (θεραπευτική ή μη).
• Παραγωγή και συντήρηση παραγώγων αίματος (ολικό αίμα, συμπυκνωμένα ερυθρά, πλάσμα, αιμοπετάλια, συντήρηση).
• Μεταγγίσεις. Ενδείξεις, ανεπιθύμητα συμβάματα μεταγγίσεων , νοσήματα μεταδιδόμενα με την μετάγγιση, αυτόλογη μετάγγιση.
• Αιματολογικά νοσήματα.

Μαθησιακοί Στόχοι

Σκοπός του μαθήματος:

• Κατανόηση του έργου των Νοσοκομειακών Υπηρεσιών Αιμοδοσίας και εξοικείωση με τον εργαστηριακό έλεγχο καθώς και με τις νεότερες τεχνικές που εφαρμόζονται στα τμήματα της Αιμοδοσίας.
• Κατανόηση της έννοιας της Αιμοδοσίας (δωρεά αίματος, εθελοντισμός) και εξοικείωση με το εργαστήριο και τις τυποποιημένες εργαστηριακές διαδικασίες της ( Αιμοληψία).
• Λήψη προς μετάγγιση αίματος, την επεξεργασία του και την παρασκευή παραγώγων (συμπυκνωμένα ερυθροκύτταρα, λευκαφαιρεμένα προϊόντα, πλάσμα, αιμοπετάλια), συντήρηση και διατήρηση του αίματος και των παραγώγων του.
• Συστήματα ομάδων αίματος, καθώς τα αντιγόνα και τα αντισώματά τους.
• Κατανόηση των άμεσων και έμμεσων επιπλοκών των μεταγγίσεων αίματος καθώς και της αιμολυτικής νόσου του νεογνού.
• Να γνωρίζουν τους εργαστηριακούς ελέγχους της Αιμοδοσίας τεχνικές προσδιορισμού αντιγόνων ερυθροκυττάρων, αντισωμάτων ορού, έλεγχος συμβατότητας (διασταύρωση), άμεση και έμμεση δοκιμασία αντισφαιρινικού ορού (Coombs), τεχνικές για μεταδιδόμενα νοσήματα μέσω μετάγγισης, μοριακές τεχνικές (Nucleic Acid Amplification Testing, ΝΑΤ) .
• Να γνωρίζουν τα μεταδιδόμενα με την μετάγγιση νοσήματα (πώς μεταδίδονται, έλεγχος, πρόληψη) καθώς και τα αναδυόμενα/και νεοεμφανιζόμενα (λόγω κλιματικών και άλλων αλλαγών) νοσήματα που στο εγγύς μέλλον μπορούν να απειλήσουν την ασφάλεια του μεταγγιζόμενου αίματος και παραγώγων του (ιός του Δυτικού Νείλου, Ελονοσία κ.α.). Ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτά η ανάγκη εξοικείωσης με την έννοια της αιμοεπαγρύπνησης.

Στόχοι του μαθήματος: οι φοιτητές τελειώνοντας με επιτυχία το μάθημα είναι σε θέση να εργαστούν σε τμήματα Αιμοδοσίας και ασχολούνται με τα αντικείμενα της συλλογής του αίματος (ιστορικό, λήψη αίματος), της επεξεργασίας μονάδων ολικού αίματος για την παρασκευή παραγώγων (πλάσμα, αιμοπετάλια, συμπυκνωμένα ερυθροκύτταρα), τον εργαστηριακό έλεγχο των αιμοδοτών (ομάδες αίματος) ενώ εκτελούν με επιτυχία τη διασταύρωση του αίματος, καθώς και όλες τις σύγχρονες αλλά και κλασσικές τεχνικές ανίχνευσης άλλο- και αυτοαντισωμάτων που σχετίζονται με τη διαδικασία της μετάγγισης και τη διερεύνηση ανεπιθύμητων αντιδράσεων από αυτήν με τελικό σκοπό την ανεύρεση του πλέον κατάλληλου προς μετάγγιση αίματος.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση:

• Να εφαρμόζει τις θεωρητικές γνώσεις στην πράξη ( αναγνώριση και αξιολόγηση και βοήθεια των  θεμάτων , των αναγκών όλων όσων προσέρχονται στην αιμοδοσία).
• Να γνωρίζει και να κατανοεί πλήρως τη διαδικασία της αιμοληψίας (δεξιότητες, τεχνικές) και όλων των παραμέτρων που σχετίζονται με αυτή (Π.Χ ανεπιθύμητα συμβάματα κατά την αιμοληψία).
• Να γνωρίζει και να κατανοεί τις παραμέτρους που σχετίζονται με τις μεταγγίσεις ( αιμοδότες, έλεγχος, αντιδράσεις από την μετάγγιση, επείγουσα μετάγγιση, ασφαλή μετάγγιση αίματος και παραγώγων).
• Να συνεργάζεται με επιτυχία τόσο με τους ασθενείς όσο και με τα άλλα μέλη της θεραπευτικής ομάδας για τον εξειδικευμένο αιμοδοσιακό έλεγχο.
• Να δημιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον, ευνοϊκό για τη προαγωγή της δωρεάς αίματος και του εθελοντισμού.
• Να λειτουργεί ως μέλος της ομάδας κοινοτικής παρέμβασης για την προσέλκυση αιμοδοτών.
• Να λειτουργεί τόσο αυτόνομα όσο και ως μέλος της διεπιστημονικής ομάδας.

Γενικές Ικανότητες

• Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη.
• Αυτόνομη εργασία.
• Ομαδική εργασία.
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον.
• Λήψη αποφάσεων.
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις.
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών.
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα.

Μέθοδοι Διδασκαλίας

• Διάλεξη (πρόσωπο με πρόσωπο).
• Συγγραφή εργασίας – άσκηση.
• Εκπαιδευτική επίσκεψη.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

• Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή εργασία, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές.
• Κατά τη διάρκεια του μαθήματος χρησιμοποιείται Η/Υ και προτζέκτορας για την προβολή PPT και άλλου οπτικοακουσιτικού υλικού (π.χ. videos).
• Στην επικοινωνία με τους φοιτητές χρησιμοποιείται ηλεκτρονική αλληλογραφία (emails).
• Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.

Οργάνωση Διδασκαλίας

Αξιολόγηση Φοιτητών

Η αξιολόγηση των φοιτητών/τριών περιλαμβάνει:

• την ολοκλήρωση των ασκήσεων/δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια του εξαμήνου (30%),
• τη βαθμολογία τους στην τελική γραπτή εξέταση (70%).

Οι εργασίες ολοκληρώνονται κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και η βαθμολογία τους γίνεται γνωστή πριν την τελική εξέταση. Τα παραπάνω κριτήρια αξιολόγησης παρουσιάζονται στους/στις φοιτητές/τριες από την πρώτη μέρα του μαθήματος.

Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών:

• Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής (Συμπερασματική).
• Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Διαμορφωτική).
• Εργαστηριακή Εργασία (Διαμορφωτική).